«Павлодар облыстық  мамандандырылған сәбилер үйі» мемлекеттік мекемесі жетім-балаларға және ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балаларға медициналық,педагогикалық және әлеуметтік, сонымен бірге туғаннан және 4-жасқа дейінгі жасындағы психика бұзушылығы орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануы бар балаларға көмек көрсету мақсатында қызметін жүзеге асырады.

Сәбилер үйінің көрсетілген мақсаттарына жету үшін орнатылған заңнамалық тәртіпте қызметтің келесі негізгі түрлерімен жүзеге асырылады: медициналық қызмет, педагогикалық қызмет және әлеуметтік қызмет, бағытталуы:

·       жастық және физологиялық ерекшеліктерін есепке ала отырып әр баланың жеке дамуы;

·       түзету-педагогикалық, оңалту шаралары;

·       әлеуметтік оңалту және бейімделу.

Павлодар қаласындағы мамандандырылған сәбилер үйі балаларының құрамы белгілі өзгешелігімен ерекшеленеді. Бұл орталық жүйесі аурулары, тұқымқуалаушылық және туа біткен ақаулары бар, шала туған балалар, жағымсыз анамнезі бар, педагогикалық арта қалған, жағдайлары төмен отбасыларынан балалар.    

Медициналық қызмет

          Сәбилер үйінде медициналық көмекті: педиатр-дәрігерлер, невролог-дәрігер, аға медициналық бибі, медициналық бибілер топтық, жеке тамақтандыруды ұйымдастыру бойынша медбибі, массаж бойынша медбибілер, емдік дене шынықтыру бойынша нұсқаушы,  физиотерапия бойынша медициналық бибі, кіші медициналық бибілер жүзеге асырады.

          «Павлодар облыстық мамандандырылған сәбилер үйі» ММ келіп түскен балаларға, ҚР ДМ №... Бұйрығы және «ПОМСҮ» ММ психолого-медико-педагогикалық комисиясының жұмысы туралы негізінде қызметін жүйеге асыратын жүйелі түрде психолого-медико-педагогикалық коммисиялары өткізіледі (бұдан әрі ПМПк). Медициналық құжаттары негізінде, баланың псхолого-педагогикалық тексерулердің нәтижелері баланың соматикалық жағдайы мен жүйке-психикалық даму деңгейіне байланысты ары қарай түзету-оңалту медициналық, педагогикалық  және әлеуметтік шаралардың алқалы түрде жеке жоспар құрылады.

Балалар мекемеде тәулік бойы тұрады, медициналық мамандармен және педагогтармен қадағалау эпикризді мерзімде және баланың бейімделу ерекшелігі мен жүйке-психикалық мінез-құлығының, денсаулық қалпының өзгеру шамасы бойынша өткізіледі.    

Антропометриялық деректер бір жастан асқан балаларда эпикризді мерзімде белгіленген.  Баланың барлық даму дерегі .... формасы бойыша «Сәбилер үйінде тәрбиеленетін, баланың медициналық картасына» жазылады. 

Қажеттілікке қарай, сәбилер үйінің штаттық кестесінде қарастырылмаған, стационарлық емделу және арнайы мамандармен кеңес беру шешімі қабылданады. Стационарлық емделу және кеңес берулер Павлодар қаласының облыстық балалар ауруханасында, жұқпалы аурулар ауруханасында, Астана, Алматы қалаларының балалар республикалық мекемелерінде өткізіледі. Сәбилер үйі жағдайында алғашқы медико-санитарлы көмек көлемінде, сонымен бірге медикаментозды және физиотерапиялық барлық қажетті емделуді балалар тәулік бойы алады. Қажетті дәрілік заттарды қамтамасыз ету «ПОМСҮ» ММ бюджетінен толық көлемде қаржыландырылады.       

Сәбилер үйі жағдайлары арнайы жабдықталған кабинеттерде медициналық процедуралардың кеңейтілген спектрін өкізуге мүмкіндік береді:

§  емдік дене шынықтыру залы,

§  физиотерапиялықкабинет,

§  массаж кабинеті,

§  егукабинеті,

§  емшара кабинеті,

§  оңашалау.

§  бассейн

 Емдік дене шынықтыру залы:

§  жиналмалы пеленаторлар-комодтармен, бір жасқа дейінгі балалармен жұмыстар жасау үшін жасақталған ұсақ жабдықтармен;

§  дәстүрлі жабдықтармен (орындық, әртүлі өлшемдегі доптар, массаждыкілемшелер, шведтік баспалдақ, тақтар, шеңберлер жәнет.б.);

§  мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған арнайы оңалту жабдықтарымен; 

§  подвесным устройством "Тренажер ….";аспалы құрылғымен;

§  су процедураларын жасауға арналған орынменжабдықталған.

 Арнайы оңалту жабдығы-бұл әртүлі пассивті тұру, отырувертикализаторлары, жүруге арналған жабдық, еңбектеуге арналған тіректер, ортопедиялық жастықтар және тағы басқалар, мүмкіндігі шектеулі балаларды горизонтальды қалпынан вертикальды қалыпқа баланы біртіндеп қоюға мүмкіндік береді.

Педагогикалық қызмет

Педагогикалық қызметті дефектолог-мұғалімдер, логопед-мұғалімдер, педагог-психолог, ән-күй жетекшілері, аға тәрбиеші, тәрбиешілер жүзеге асырады. Мантессори кабинетіне, жеке даму залына, жұмсақ бөлмеге, сенсорлық бөлмеге, су процедураларын өткізу үшін арнайы жабдықталған орындарда, мамандандырылған процесін жүзеге асыратын педагогтар бөлінді.    

         Мекемеде  балалармен тіл табысатын барлық ересек адамдар, қандай болмасын деңгейде оның дамуына ықпалын тигізеді. Бірақ ерекше рөл педагогикалық ұжымға күн сайын баламен қатынасатын мамандардан бастап топтағы тәрбиешілерге жүктеген. Әрбіреуінде өзінің ерекше міндеттері мен функциялары бар, бірақ әрқайсының қызметтің жалпы мақсаты баланың ерекшелігін есепке ала отырып оның жеке мүмкіндігінің дамуына, оған қолайлы әлеуметтік бейімделу деңгейіне бағытталған.

        Барлық балалар дерлік, сирек қоспағанда, орталық жүйке жүйесінің зақымдануды, соматикалық әлсіреуді, анасынан, отбасынан, жақын адамдарынан күшпен алып кету, ауыр, қолайсыз өмір жағдайында болу қандай болмасын деңгейді біріктіреді.  

         Психологиялық және әлеуметтік жайылылық, микроклимат әрбір топтық ұяшығы баланың проблемасы өтемақысына, дамуы мен қалыпты өмірін қамтамасыз ету жағдайларының құруына бағытталған.  

        Сәбилер үйі сәбидің анасымен қатынасуға биологиялық қажеттіліктің болмауынан, отбасының қорғау функциясының болмауынан, жиі жеке денсаулығының және психикалық проблемалары бар, дамуда деформацияға жеткізбеу, сәбиге көмектесуге бейімделген ерекше мекеме. Бұл балалар ең ерте жаста қиналады, барлық жүйке жүйесінде және мидың белсенді жасында. Барлығы өзінің  іске асыру оптималды кезеңіне ие, 6 айдан – сыртқы ортаның көрініс басы, үш жасқа дейінгі кезеңнен өзіндік «Мен» айналасындағыларынан. Арта қалушылық бала тұлғасының дамуының ақауларына әкеледі. Сәбилер үйінің барлық балалары – қандай болмасын деңгейде ерте даму бұзушылығына дизонтогенезге тап болған.

         Тәрбиешінің функционалды міндеттеріне түзету, оңалту, әлеуметтік жұмыстар бағыттары кіреді. Реттелген тәртіпті, гигиеналық күтімді, мәдени-гигиеналық дағдыларға үйретуді жүзеге асыруды жүйелі орындау. Ол балалардың сыртқы келбетін қадағалау, күнсайын бала денсаулығының қалпын бақылау, тәртібіндегі өзгерістерді белгілеу, сауықтыру шараларын, шынығу процедураларын, сабақтар, ойындар, серуендер, ойын-сауықтар өткізеді, балалар мерекесінде, экскурсияларға қатысады. Балаардың дамын балай және қадағалай отырып, педагогтармен бірге жүйке-психикалық даму картасында деңгейін белгілейді, оның дамуында ауытқуларды айқындайды. Бұл қолайсыз дамудың алдын алу мен түзету дәлме-дәл шараларын қабылдауға мүмкіндік береді. Тәрбиеші өз тобындағы әр балаға толық мінездеме бере алады. Бұл қадағалаулар мен талдаулар баланың әлеуметтік бейімделу (жеке даму маршруты) мен емделу, оңалтудың жеке кешенді бағдарламасын түзету немесе әзірлеу кезінде  психолого-медико-педагогикалық комиссиясы отырыстарында есепке алынады және қарастырылады.

       Жүйке-психикалық даму картасындағы деректері ата-аналарды, қорғаншылық кандидаттарына, бала асыраушыларына кеңес беру кезінде ескеріледі.

        Тәрбиеші педагогикалық, ұйымдастырушылық, шығармашылық, аналитикалық қабілетті, алдымен адал, адамгершілігі бар, оптимзмді, шыдамды, уайымдау қабілетімен болуы керек, сәбилер үйіндегі әрбір баланың өміріне шын нетпен қатысуы керек.

         Ересектердің жиі жүректік байланысы бала кеткеннен кейін де ұзақ уақытқа сақталады. Топтағы әрбір педагог анасы сияқты, психолог, ерте жастағы балаларды тәрбиелеу мен дамудың қазіргі заманғы  әдістемелерін меңгерген тәрбиеші-маман жұмысын жүзеге асырады. Бұл ең алдымен, балалардың жастық және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, топтың өмірлік ортаны ақылды ұйымдастыру, бұл гигиеналық процедуралар, тамақты қабылдау, ұйқы, ойындар, өзіне-өзі қызмет көрсетуді қалыптастыруға мүмкіндік береді. Топтағы ерекше, жылы климатты құру үшін, педагогтың жеке ерекшелігіне байланысты.

          Әртүрлі жастағы топтар мен әртүрлі жеке мүмкіндіктері бар балалар ерекше педагогикалық әсерін талап етеді.

        Қызметкерлердің үнемі қадағалауындағы ұйқыны жайылылық ұйымдастыру күндізгі және түнгі уақытта барлық жастық топтар үшін міндетті. Ерекше назар балалардың өмірінің бірінші жылында қажет. Балаларды тамақтандыру дәрігермен тағайындаған жеке тәртібі мен тамақтануы, тамақты жеке қабылдауды талап етеді. Жасына байланысты емес, әзірге бала өз бетінше отыра алмаса, тамақты қалай қабылдауын ескеріп, оны емізігі бар бөтелкемен қолдарына алып тамақтандырады, тамақтандырудан кейін баланы вертикальды қалыпта ұстайды. Біртіндеп, қасықпен тамақтандыруға үйретеді.   

      Отыра алатын балаларды, креслода отырғызып тамақтандырады.Тамақтандырғаннан кейін дәретке отырғызады. Одан әрі орындық-креслода үстел басында тамақтандырады, шыны аяқтан ішуді үйретеді. Қозғалыс дағдыларын қалыптастыру үшін топта биік және едендік манеждер, жүруге арналған құралдар, секіргіштер, жұмсақ жабдықтар бар. Әрбір осы орындар балаларға қол жеткізерлік жерде ойыншықтар-құралдарды жинауымен немесе балалардың жеке қызметін өз бетінше ұйымдастыру және ойын-сабақтарын өткізу үшін арнайы аспалы құралдары тәрбиешімен жабдықталған.   

 Баланың алғашқы өмірінің жылында дамудың барлық процесін тек қана сапалы тамақтандыру, гигиеналық күтім және қажетті медициналық процедуралар. Сондықтан бізде ақ төбе мен ақ халат залалсыздандыру тиімділігі жойылған, ойыншықтардың бос және жеткіліксіз жиынтығы, олардың біртүрлігі, әртүрлілік сенсорлы кейігіштердің болмауы, дамудың тежелуіне әкелетін, олар сенсорлы тапшылықты туғызады, ақыр соңында–ақыл-ойдың артта қалуы. Ойыншықтардың дәстүрлі жиынтығы мен құралдарын қолданудан басқа топтың тәрбиешілерімен жанасымдық, есту, көру қабілетін, дамыту үшін өздігінше құралдар жасалды және дайындалды. Күн тәртібіндегі сергіту сәттерінде арнайы таңдалынған ән-релакс үні шығарылады.

 Баланың сергітудің әрбір кезеңі, күлімсіреу, мейірімділік таныту, ересек адамның көңіліне, ән айту, онымен жақсы қарым-қатынас, баланың дамуы үшін қажетті жағдайлар–орнын ауыстыру кезіндегі қолдау көрсету кезеңі болып табылады.  Осы жастағы балалар үшін маңыздысы, айналасындағылар өзі білетін танитын адамдар болу керек–бұл қарым-қатынас тұрақтылығын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Ересек пен баланың дұрыс өзара қарым-қатынасы сергітудің барлық сәттерін өткізу уақытында тек қана дұрыс дағдыларды қалыптастыруға ғана емес сонымен бірге жаны жақындықты, бала үшін жайылылықты және қорғаушы сезімін құруға мүмкіндік береді. 

        Мүмкіндігі шектеулі балалар осы жаста күн тәртібіндегі сәттерін өткізу үшін ерекше жеке таңдалған, гигиеналық процедураларын өткізу және тамақтандыру процесі, сенсорлы ықпалы, өз мүмкіндігіне қарай қозғалыс дағдыларын дамыту, аса ықыласпен қарым-қатынас пен қадағалау сияқты жағдайларды талап етеді. Педагогтың қызметі сақталған анализаторлар арқылы ақпаратты дамытуға, өмірлік дағдыларды біртіндеп, ұзақ қалыптастыруға  бағытталған. Баланың әрбір кішкентай жетістігі–бұл педагогтың кішкентай жеңістері. Ары қарай түзетуге және оңалтуға қабілетті балалар, басқа топқа ауыстырылады. Олар үшін ең маңыздысы әлеуметтік бейімделудің мүмкінді деңгейді игеру болып табылады. Осы балалардың көбі, өздігінше өмір сүре алмайды, басқа біреудің көмегінсіз өзіне қызмет көрсете алмайды. Сондықтан балалардың өз мүмкіндігіне қарай гигиеналық, мәдениет, қатынас, дағдыларын игеру педагог үшін негізгі міндет болып табылады–бұл алғашқы ақау компенсацияныңпроцесі.  

          Күтімді ғана қажет ететін балалар тобы, негізгі дертінің ауырлығына, тамақты қабылдауына байланысты, медициналық қызметкерлердің ерекше назарын талап етеді, бірақ бұл педагогикалық ықпал алынбайды. Түзету ықпалының қолжетімді деңгейін дефектолог жүзеге асырады. Балаға жеке қадағалау баланың тәртібінде шамалы өзгерістерін, оның минималды сенсорлы кейігіштерге әрекеті, минималды дұрыс әрекеттерді белгілеуді, қолайлығы бала өміріндегі мүмкінді жайлы жағдайларын қолдауға мүмкіндік береді, бұл оның өмірінің мерзімін ұзартады.

Қозғалысқа қабілетті, әлеуметтік жағдайларды игеретін балалар басқа топтарға ауыстырылады. Баланың әрбір келесі жасерекшелік топтар бойынша  ауыстырылуы, оның ары қарай дамуына мүмкіндік туғызуға жағдайларын жасау қажеттілігіне байланысты. Біздің Сәбилер үйінде 6 жасерекшелік топтар бар. Олар пайдалы белсенді қозғалыс үшін, жасерекшелік ұйықтайтын арнайы орындарымен, ойын зоналарымен, сенсорлы, тілді, шығармашылықты, қатынасты дамыту үшін арнайы таңдалған құралдармен жабдықталуымен ерекшеленеді.

   Сәбилер үйінің педагогтары әр баланы түсінуге, отбасыдағы қорлану болған психологиялық кернеуін алып тастау, мекеме ішінде жасерекшелік топтан басқа топқа ауыстыру кезінде болған, оның дамуына мүмкіндер табу ептілігіне ие. Әр баланың бейімделуі жеке (жеке бейімделген маршрут). Әр бала өздігінше жаңа ортаға бейімделе бастайды. Маңыздысы көмектесу, мүмкіндікті және уақытты жіберіп алмау.

   Баланың әлеуметтік бейімделуінде білікті көмекті педагог-психолог көрсетеді. Оның жұмысы мекеменің Жарғысына, лауазымдық нұсқауларға және жұмыстың перспективті жоспарында іске асырылатын, Сәбилер үйлеріндегі психолог жұмысының негізгі бағыттарына сәйкес жүзеге асырылады. Оның ішінде:

§  Диагностикалық жұмысты: жүйке-психикалық даму картасында көрсетілген динамикасы және келіп түсі кезінде баланың психологиялық тексеруді өткізеді. Тексерулер нәтижелері бойынша педагогикалық қызметкерлермен бірлесіп (аға тәрбиеші, педагог-мамандар) түзету-дамыту бағдарламаларын жасайды.     

§  Балалардың психолого-педагогикалық алып жүру:дағдысы мен ептілігі, білімді игеру деңгейі және оның жеке әлеуетіне сәйкес жеке білім беру маршруты бойынша баланы «жетектеу».

Ерте және кіші мектепке дейінгі жаста қалыптастыру процесінде белсенді ықпалы мақсатында және оның жекелігін сақтауында келесі сабақтар ұйымдастырылады:

1. Түзету-дамыту түрі, психологиялық процестерді және оларды функцияларын  түзетугемүмкіндік беретін, баланың меншікті белсендігін ояту, оның өзіндік сана-сезімін қалыптастыру, сөйлесу дағдыларын дамыту және тұлғааралық өзара әрекет дұрыс тәжірибе жинақтау  (бала–ересек; бала–бала; бала–ересек бала). Педагог-психолог жұмысындағы басым бағыты баланы алып жүру бағдарламасы болып табылады.

2. Релаксациондыблогындағы сабақтар,баланың психологиялық тепе-теңдігіндегі базалық өзгерістерге көмектеуге әсер етеді, эмоционалды және физикалық жүктемені ескерту.Сабақтар формасы-жеке және минитоптық, бұл балаға аса жайлы сезінуге мүмкіндік береді. 

Психолог өз жұмысында мынада й техникаладры қолданады:

§  гүлтерапия,

§  ароматерапия,

§  арттерапия,

§  дене-бейімделген;

§  ойынтерапия.

Барлық сабақтар екі зонаға бөлінген психолог кабинетінде өткізіледі: оқу және психологиялық жүктемені жеңілдету.

§  Кеңес беру-ағартушылық бағыт: білім беру процесінің (мекеме қызметкерлеріне) қатысушыларына, ата-аналарға (биологиялық және асырап алушы үміткелері, қорғаншылар) орта кеңес берудің әрекеттегі психологиялық көмек көрсету

Педагог-психолог өз қызметін өзара әрекетіндегі: топ педагогтарымен, мұғалім-дефектолог, логопед-мұғалім, музыкалық жетекшімен, сонымен бірге мекеменің дәрігерлік және медициналық персоналы мамандар командасымен бірге тығыз өзара әрекетте жүзеге асырады. ПМПкжұмысына қатысады.

 Сәбилер үйі балаларына педагогикалық оңалтуда логопедтер-дефектологтар жұмысы ерекше орын алады. Логопедтер-дефектологтар кабинеттері сәбилер үйі тәрбиеленушілерінің әрбір жасерекшелік кезеңіне және емдеу мен балалар мектепке дейінгі мекемелерге анықталған стандарттарға берілген нормативті талаптарға сәйкес жабдықталған.

Сәбилер үйлері балаларының өзінің ерекшеліктері бар: жоғарылған әлсіреу және қажу, тек қана назарда, тілде, есте сақтауда, ойлау дамуында арта қалуы емес, соныммен бірге эмоционалды және қозғалыс. Сәбилер үйіне түскен балаға логопед-дефектологтармен нақтыланған диагностика өткізіледі және интеллектуалды және сөйлеу ақау құрылымы анықталады. Диагностиканың негізінде әрбір тәрбиеленушіге баланың дамуында қайталанған ауытқулардың алдын алу және компенсацияға, қатынасты тіл дамытуды, сөйлеу бұзушылықтарын түзетуге, қалыптастыруға бағытталған түзету-дамыту ықпалының жеке жоспарлары жасалады.

 Балалармен түзету-логопедтік, дамыту жұмысында оқытудың дәстүрлі емес және дәстүрлі формаларын, әдістерін және логопедтік пен түзету ықпалының тәсілдерін қолданады.  

Түзету ықпалындағы дәстүрлі құралдармен үйлесуінде, интелектуалды  түзетуге, қозғалыс пен тіл бұзушылықтары және балаларда психикалық дамытуға мүмкіндік туғызуға, оқыту сапасын жетілдіруде, бала тұлғасына түгелдей бағытталған дамытушылық және үйрететін компьютерлік ойындар қолданылады. Компьютерлік ойындар білімдерді меңгеруге, жаңаны тануды ынталандыруға, назарды дамытуға, жұмылдыруды, есте сақтауға, іждағаттылыққа, көрнекі-бейнелеу ойлауға көмектеседі.  

Логопедтер-дефектологтардың түзету-дамыту сабақтарында қолданатын логопедтік тренажерлар сатып алынды. Логопедтік тренажерлардың  көмегімен тіл бұзушылығын түзету мен ескертуге; дем шығару ұзақтығы мен күштің көбеюіне; сабақтарға дұрыс эмоционалды қатынасты қалыптатыруға; дауысқа және дыбысқа акустикалық орнатуды жасап шығаруға т.б бағытталған міндеттерін шешуге болады. Құрал: тіл бұзушылық түзету процесіне ойын сәттерін енгізуге; сөйлеу материалын және жаттығудың қажетті түрін бірнеше рет қайталауға; баланың мүмкіншілігіне қарай күрделінің әртүрлі деңгейінде жұмыс жасауға; біруақытта баланың есте сақтауын, назарын, қабылдауды түзетуге жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

 Сөйлеу бұзушылықтарын дамытудың және сөйлеу потологиясының салдарын алдын алу мақсатында логопед-дефектологтармен ерте жастағы балаларға кешенді медико-педагогикалық көмек қажетті әдістер ретінде логопедтік массаж  қолданылады. Логопедттік дифференциалды, нүктелі, инструменталды массаж жалпы артикуляциялы және мимикалы бұлшықеттің, бұлшықет тонусын жақсартуға бағытталған. Мамандар (Астана қаласы) «Логопедтік массаж» тақырыбы бойынша семинарда оқытылды.

Сәбилер үйінде арнайы су процедураларын өткізу үшін кабинет жабдықталды, дәрігердің тағайындауы бойынша оларды өткізетін тәрбиеші бөлінді. Өткізу әдістемесі жасалынды. Жасалынған әдістеме материалдары бойынша тәрбиеші аттестациядан өтті. Жабдықтар мүмкіндіктерінен, иммерсионды ванналар, ваннада жүзу, гидромассажды душ өткізіледі. Кеуде-сәбилер жүзуі-бұл суда ауыстырылу және судың бетінде болу. Координацияны, қозғалыс нақтылығын дамытады, тұмау ауруларына тұрақты иммунитетті қалыптастырады. Жүзу сіңір тарту синдромы жоқ неврологиялық ақаулары, анемия, рахитте, гипотрофия, опорлы-қозғалыс аппаратының дамымай қалған кезінде көрсетіледі.

Сәбилер үйіндегі дене шынықтыру-сауықтыру жұмысы жүйесіне дене шынықтыру-сауықтыру сабақтары және спорттық инвентармен сабақтар, жалпы дамытушылық жаттығулар, қозғалыстың негізгі түрлерін дамыту түрлері бойынша ойындар кіреді. Бұл сабақтарды тәрбиеші ән жетекшісімен бірлесіп өткізеді. Даун синдромы бар, БЦП балалар, дамудың басқа жеке ерекшелігімен балалар үшін кондуктивті педагогика әдістерін қолданумен сабақтар, спорттық тренажерларда жаттығуларды орындау.

Мүгедек-балаларға сауықтыру көмек технологияларын жетілдіру мақсатында Сәбилер үйі базасында оқытылатын семинарлар өткізіледі. Барлық топтарда  ұйқыдан соң жалпақ табандылықты алдын алу үшін массажды кілемшелерде жалпы дамытушы жаттығуларымен, музыкалық сүймелдеумен арқаның бұзушылығын алдын алу үшін түзету жаттығуларымен  гимнастика өткізіледі. Жұмсақ модульдерден кедергілер жолақтарын қолдануымен дене шынықтырулық және спорттық ойын-сауықтар өткізіледі.

Үлкендермен динамикалық гимнастика.

Маусымдық кезеңдерде спорттық инвентармен серуендеу алаңқайларында–шаналармен, доптармен, велосипедтермен және т.б.  ойындар ұйымдастырылады. Сәбилер үйінде тәрбиеленушілерге қозғалмалы қызметті жандандыру үшін жұмсақ бөлме бар және бұл бөлме жабдықталған. Бөлмеде балаларда еріксіз қозғалыс белсендігін ұлғайтуға максималды мүмкіндік туады. Олар кеңістікте қозғалады, қауіпсіз жағдайларда денсаулығына қатерсіз қозғалмалы дағдыларын меңгеріп алады.  

Сәбилер үйінде Монтессори бөлмесі жабдықталған. Бөлмеде сабақты Мәскеу қаласының «Ресейдегі Монтессори-педагогтар Ассоциациясы» Астана қаласындағы РБОО базасында оқуды өткен, Монтессори-педагог өткізеді. Біздің балалар, нашар сөйлейді және ересектің түсіндіруін нашар түсінеді. Педагог Монтессоридің, саусақтардың ұсақ мотрикасы жаттықтыруымен дамытушы сөйлеуді арнайы жаттығуларын қолданады, балаға өзіндік сенсорлы тәжірибесі негізінде қоршаған ортаны тануға көмектеседі. Монтессоридің дидактикалық материалдары бірінші кезекте баланың рухани дамуына мүмкіндік туғызады, ол сенсорика мен моториканы дамуы арққылы жүзеге асырылады. Бұл әлемге деген өзгеше кілті, бұл қоршаған әлем туралы жүйелендірілмеген және ретсіз білімдерді ретке келтіруді үйретуге көмектеседі. Сенсорлы жаттығулар–бұл айыра білу және топтау жаттығулары. Өлшем, форма, материал, салмақ, температура, дәм, дыбыстар, түстер–осының бәрін айыра білуге баланы үйрету керек.

Сәбилер үйінде үлкен назар музыкалы-ырғақты тәрбиелеуге бөлінеді. Музыкалық сабақтар, баланың екіайлық жасынан бастап өткізіледі. Музыкалық жетекшісінің жетекшілігімен балаларды музыкалық қызметін әртүрлі түрлеріне араластыру, эмоционалды ықыластылық қабілеттілігін, өнегелілік-эстетикалық қасіретін қалыптастыру бойынша жұмысы өткізіледі. Музыкалық сабақтар музыка залында өткізіледі. Апта сайын балаларға кешкі уақытта бос уақытты өткізу ұйымдастырылады: Педагогтар өздері ұйымдастырған қуыршақ театрын көрсету, тосап күнді мерекелеу, балалармен ертегіні сахнаға ыңғайлау және басқа. Жылына бес рет мерекелік-тақырыптық ертеңгіліктер өткізіледі: «Күз», «Жаңа жыл», «Наурыз», «Қысты шығарып салу», «Балаларды қорғау күні».  

 

Мекемедегі барлық тәрбиелік жұмыстарды ұйымдастыру аға тәрбиеші міндетіне кіреді. Жұмыстың жылдық жоспарын, есеп дайындайды, педкеңестер, семинарлар, кеңес берулерді өткізеді, тәрбиешіні аттестациядан өтуге және біліктілігін жетілдіруге дайындайды. Мекемеде аттестационды комиссия және сарапшы топ құрылған. Аттестацияны және жетілдіру курсын педагогтар 5 жылда бір рет өтеді. Аға тәрбиеші топтар мен кабинетерді әдістемелік, арнайы, көркем әдебиетпен уақтылы толықтыруды қадағалайды. ПМПк отырыстарына, топтарды толымдауға қатысады. Бейімделу процесін бақылайды, күн тәртібін сақтауға, диагностиканы өткізеді. Барлық қызмет бас дәрігермен келісіледі және мекеменің мамандары мен барлық қызметтер ықпалымен жүзеге асырылады. Тәрбиешімен бірлесіп, педагогтармен әр баланың тәртіп проблемалары, жеке ерекшеліктерін, жүйке-психикалық даму деңгейі айқындалады және талданады, ары қарай даму бағыты анықталады. Сәбилер үйінің әрбір тәрбиешісі ерте жастағы баланың даму психологиясы мен физиологиясы туралы кеңейтілген білімге, медициналық білімнің анықталған деңгейіне, ерте жастағы балаларды оқыту мен тәрбиелеу педагогикасының ерекшеліктеріне ие.

Қазіргі заманғы деңгейде тәрбиешінің қызметін қолдау үшін, олар жаңа құжаттармен, инновационды әдістемелермен танысады, кеңес берулерде, әдебиет көрмелерде, семинарларда, мастер-кластарда жаңа білім беру материалы ұсынады.  

Әрбіреуінің қабілеттілігі мен мүмкіндігі ескеріледі, барлық тәрбиешілер «Алғашқы қадам» бағдарламасының бөлімдері бойынша шығармашылық топтардың қатысушылары болып табылады, үнемі жұмыстың қортындылары шығарылады және шығармашылық жағынан жұмыс жасайтын педагогтардың тобы бөлінеді. Ашық сабақтар, тәрбиешілер мен балалардың бірлескен шығармашылығының жұмыстары мен құралдардың, жеке шығармашылық бейнелеу жұмыстарының, қолдан жасалған заттардың, фотосуреттердің  көрмелері, тәжірибемен алмасу педагогикалық потенциалды іске асыруға, жастарды қызықты жұмыстарға қатыстыруға мүмкіндік береді. Атқарылған материал жинақталады, ақпаратты бүктемелер формасында қолданылады және дайындалады. Сәбилер үйі базасында қаланың мамандандырылған мекемелерінің педагогтары үшін бірнеше рет семинарлар (Логопедтердің әдістемелік бірлестігі) өткізілді. Сәбилер үйі педагогтары семинарларда психика бұзушылығы орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануы бар балалармен жұмыс жасау тәжірибесімен әріптестермен бөлісті.   

Педагогикалық қызметте біз «Алғашқы қадам» негізігі білім беру бағдарламасына, «Мен–адам» мектепке дейінгілерге жеке-жеке бағдарламасына (баланың әлеуметтік даму бағдарламасы), сәбилер үйінде тәрбиеленетін, мекемеде жасалған дамуында ауытқуы бар балалардың әлеуметтік–тұрмыс бейімделуде түрлендіру бағдарламасына, мектепке дейінгі білімнің негізгі білім беру бағдарламасының құрылымына Республикалық мемлекеттік талаптарға сүйенеміз   

Сәбилер үйінің ерекшелігі әртүрлі бағыттағы әдістемелерді зерделеуді және пайдалануды талап етеді. Педагогтар О. Жукованың, Б. Никитиннің, М. Монтессори, Ф. Фребелдің, Г. Доманның, С. Лупан, Е.С.Стребелеваның, Е.М. Мастюкованың ерте жастағы авторлық әдістемелерімен таныс. Әрбір әдістемелер сәбилер үйі педагогикалық ұжыммен, мақұлданды, құралдар жасалған, зерделенген болатын, қорытындылар жасалды және жартылай қызметке қолануға енгізілді. Әрбір педагогог өздігінше немесе аға тәрбиешінің ұсынысы бойынша зерделеу мен тексеру үшін өзіне жаңа тақырыпты таңдайды. Педагогтар өз тәжірибесімен бөлісіп және әріптестеріне береді.  

Әлеуметтік жұмысы бойынша маманымен бірге жұмысты жүзеге асыра отырып, аға тәрбиеші ата-аналармен, бала асырап алушы үміткерлермен, қорғаншылармен, осы уақытта бала дамуындағы деңгейін, дамудың келешегін, жеке ерекшеліктерін, баланың мүмкіндіктерін, тамақтанудың, күн тәртібін, өмір жағдайларын ұйымдастыру ерекшеліктерін түсіндіре отырып кеңес берулер өткізеді. Алғашқы қарым–қатынасты ұйымдастырады және қадағалайды.сәбилер үйінде қонақ бөлме бар. Үміткерлерге баланың жеке ерекшелігінде және анықталған жасында дамуы мен тәртібіндегі ерекшеліктері түсіндіріледі. Бұл баланың отбасында байыпты бейімделу үшін қажетті жағдай.

Аға тәрбиеші жұмысында аса орын алатыны еріктілермен, қонақтармен, экскурсия өткізу жұмыстарын ұйымдастыру. Жабық мекеме болғандықтан, қарым–қатынас жетіспеушілігі жақсы жүйеге қойылған еріктілер қызметімен толықтырылады. Мұнда маңыздысы қарым–қатынас, бірлескен қызмет, таныс емес әрекеттерді қадағалау, бірлескен серуендерді, экскурсияларды, өзгеше ойын–сауықтарды өткізу.

Біздің жетістіктер

          «Ұлт болашағы–дені сау балалар» жобасы шеңберінде «Самрұқ–Қазына ҰӘҚ» АҚ демеушілік қаражатынан 2014 жылы «Қасиетті жол» Қоғамдық қайырылымдық қоры мүгедек–балалар үшін келесі оңалту жабдықтары сатып алынды:

1.     СН–36.08 жүріп үйренуге арналған құрал;

2.     екі түрлі еңкейетін: алдыңғы, артқы «Мультистендер Дженкс» вертикализаторы;

3.     Жатуға арналған «Кузнечик» әмбебап жүйесі.

        «ҚазТранс Ойл» АҚ  қаражаты есебінен, демеушілік есепке түскен 500 мың теңге сомасына, бізбен «Центр» САТР ЖШС-нен келесі оңалту жабдықтары сатып алынды:

1.     70–90 см бойлары бар пациенттер үшін құны 110 000 теңге тұратын СН–37.01.01 балалар ортопедиялық орындық–1 дана.

2.     70–100 см бойлары бар пациенттер үшін құны 125 000 теңге тұратын СН–38.01.01 еңкейетін вертикализатор–2 дана.

3.     Құны 141 000 теңге тұратын СН–36.12.01 «Айболит» жүріп үйренуге арналған құрал–1 дана.

           Демеушілік есепке түскен қаражаты есебінен, бізбен «Шабыс» ЖШС-нен 109500 теңге сомасына оңалту жабдықтары сатып алынды: тербелме–кресло, ортопедиялық аяқ киім.

          «Павлодар облыстық мамандырылған сәбилер үйі» ММ 2014 жылғы Павлодар облысы Әкімдігі мен «ERG S.a.r.l» арасындағы өзара ынтымақтастығы туралы Меморандумның №1 қосымшасында көрсетілгенпайдалана алатындардың бірі болып табылады.

         «ENRC Көмек» Корпоративті Қормен көрсетілген демеушілік көмекке 2014 жылы 500000 теңге сомасында мүгедек–балаларға оңалту жабдықтары сатып алынды:

1.     Ортопедиялық аяқ киім–3 жұп;

2.     Арқана түзеткіш;

3.     Жүріп үйренуге арналған құрал–тіреу – 2 дана

4.     Мүгедектілік арба;

5.     Массаж кілемше.

Осыған қоса, Алматы қаласындағы «Ақыл–ойы дене бітімі дамуының бұзылулары бар балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік бейімдеу және кәсіби– еңбекпен оңалту орталығы» ЖШС–нен:

6.     БЦП балалары үшін функционалды кресло;

7.     Балалар ортопедиялық орындық.